Boiska Cracovii
Historyczne boiska
Park Jordana, boisko nr VIII
Henryk Jordan wprowadził piłkę nożna do repertuaru zajęć w swoim Parku w roku 1890. Grano na boisku nr VIII, owalnym i pozbawionym trawy (którą uznawano za przeszkadzającą w grze). W najszerszym miejscu liczyło 30 metrów, w najdłuższym 50. Bramki były wykonane z drewna i miały 2,5 metra wysokości i 3 metry szerokości. Tam grały mecze pierwsze szkolne i klasowe drużyny - wśród nich byli ludzie, którzy później utworzyli Cracovię. Wspomina te gry np. Józef Lustgarten. Zarys tego boiska jest widoczny do dziś.
Park Jordana, boisko nr XII
Na owalnym boisku nr XII (wówczas jedynym trawiastym boisku w Parku Jordana) rozegrano dwa historyczne dla Krakowa i Cracovii mecze. 4 czerwca 1906 o 17:30 Czarni Lwów pokonali 2:0 studencką (studentami nazywano nazywano wówczas uczniów szkół średnich) drużynę "przodowników", a o 19:00 Klub Gimnastyczno-Sportowy IV Gimnazjum ze Lwowa, później znany jako Pogoń Lwów, pokonał 4:0 doraźnie zebraną drużynę złożoną głównie z akademików (czyli studentów uczelni wyższych). Pierwsza z tych drużyn dała początek Biało-Czerwonym, druga Cracovii, a oba kluby w 1907 połączyły się. Dla potrzeb tych meczów wytyczono pole gry o wymiarach 60x35. Boisko to jest dobrze zachowane do dziś, stoją tam bramki i nadal można grać tam w piłkę. W pawilonie tuż obok mieści się siedziba stowarzyszenia KS Cracovia.
W Parku Jordana (lecz nie ma pewności, na którym z tych boisk) swój pierwszy opisany w prasie mecz rozegrała drużyna akademickiej Cracovii - 23 września 1906 bezbramkowo remisując z I. Klubem Studenckim (później znanym jako Biało-Czerwoni).
 |
Błonia
Błonia krakowskie to miejsce rozgrywek w piłkę nożna tych dzikich drużyn, które nie mieściły się w Parku Jordana bądź nie chciały tracić czasu na inne promowane tam przez dr Jordana gry, zabawy i ćwiczenia. Łąka zaroiła się one graczami po owym dwumeczu z 4 czerwca 1906, który pokazał krakowskiej młodzieży jak wygląda prawdziwy futbol. Na Błoniach toczono pierwsze poważne mecze. Tam w niedzielny poranek 5 sierpnia 1906 I Drużyna Studencka (jak wówczas nazywano Biało-Czerwonych) pokonała 1:0 zespół pracowników cyrku Buffalo Bill's Wild West. To na Błoniach na trzech wytyczonych boiskach rozgrywano zawody turnieju jesiennego w 1906. Grano tu także w późniejszych latach. Tutaj 14 czerwca 1908 Cracovia gościła (i pokonała 5:2) niemiecki zespół Troppauer FV z Opawy - i był to pierwszy przypadek, że niepolski klub, przyjechał na mecz na polską ziemię.
Dla potrzeb meczów odgradzano odpowiedni obszar łąki sznurem lub sznurami i ustawiano wokół ławki i krzesła dla płacącej publiczności. Zazwyczaj za sznurem gromadziła się znacznie liczniejsza grupa widzów nie planujących zapłacić. 31 maja 1908 w przerwie meczu Wisła Kraków - Pogoń II Lwów niesforny tłum młodzieży siłą próbował wedrzeć sie za sznury - był to pierwszy przypadek by na meczach w Krakowie interweniowała policja [1]. Aby uniknąć niepłacenia stosowano także rozwieszanie na sznurach zasłaniającego widok płótna. Cracovia na takich boiskach na Błoniach grała swoje mecze do roku 1910 i sporadycznie w 1911.
Tor wyścigów konnych
Nieistniejący już dziś tor wyścigów konnych posiadał w swoim obrębie plac, na którym okazjonalnie grywała Cracovia. Tor znajdował się tuz za ówczesnymi granicami mniejszego niż dziś Parku Jordana - mniej więcej w miejscu gdzie dziś znajduje się ul.Reymana, stadion Wisły i dołączona później zachodnia część Parku. Pierwszym rozegranym tam meczem był zakończony 1:1 mecz z Pogonią Lwów z 26 kwietnia 1908. Tu rozegrano drugie derby z Wisłą Kraków - była to pierwsza Święta Wojna, która wyłoniła zwycięzcę - 18 października 1908 Cracovia zwyciężyła swą rywalkę 3:1. Po tym boisku i po torze wyścigów konnych nie został do dziś żaden ślad.
Stadion zlotowy na Błoniach
W lipcu 1910 z okazji hucznie obchodzonej w Krakowie 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem wybudowano na Błoniach boisko z drewnianymi trybunami. Na nim swój zlot odbyli członkowie towarzystwa "Sokół" - powszechnej i popularnej wówczas organizacji krzewiącej kulturę fizyczną i gimnastykę. Specjalnie dla przybyłych z wszystkich polskich ziem uczestników obchodów jubileuszowych 10 lipca 1910 pokazowy mecz rozegrały Cracovia i Robotniczy Klub Sportowy z Krakowa (6:3) - nie ma jednak pewności czy grano na boisku zlotowym, na którym kończono w tych dniach budowę trybun. Stadion miał - wg niektórych relacji - 23 tysiące miejsc siedzących i 12 tysięcy stojących. Obiekt nie został rozebrany po uroczystościach i służył krakowskim drużynom. Roczną umowę dzierżawy zawarły 3 kluby Cracovia, RKS i Wisła. Dla ich potrzeb wewnątrz obszaru ograniczonego trybunami urządzono dwa wspólne boiska (meczowe i treningowe), a także, każdemu klubowi z osobna, wydzielono teren do ćwiczeń lekkiej atletyki. Po raz pierwszy na trybunach podczas meczu zasiedli widzowie podczas spotkania Cracovii ze Spartą Praga 4 września 1910 przegranego aż 1:15 co do dziś jest największą porażką w całej historii klubu.
Boisko zlotowe (później zwane pozlotowym) znajdowało się w połowie drogi między rogatką miejską u wylotu ul.Piłsudskiego (wówczas Wolskiej), a wejściem do parku Jordana. Stadion został rozebrany w listopadzie 1911 - pozostało boisko, na którym inne krakowskie kluby grywały jeszcze mecze na pewno w 1912. Obecnie nie pozostał po nim żaden ślad.
- Opis stadionu w Gazecie Poniedziałkowej cz.1
- Opis stadionu w Gazecie Poniedziałkowej cz.2
- Opis stadionu w dzienniku Czas
- Teren byłego stadionu zlotowego na Google Maps
Park Gier KS Cracovia
Park Gier KS Cracovia i znajdujący się na nim stadion Cracovii wybudowano w latach 1911-12 za pieniądze pochodzące ze zbiórki publicznej wśród mieszkańców Krakowa w na terenach wydzierżawionych od sióstr norbertanek. Stadion ten znajdował się dokładnie tam gdzie dziś - jest to najstarsza istniejąca nadal lokalizacja stadionowa w Polsce.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Stadion im. Józefa Piłsudskiego.
Boiska treningowe
Boczne boisko przy ul Kałuży
Nieistniejące już boisko treningowe koło stadionu przy ul.Kałuży było miejscem rozgrywania meczów sparingowych. Obecnie mieści się tam parking, w przyszłości powstanie hala MKS Cracovia SSA.
Trawiaste boisko przy ul.Wielickiej
Dawny stadion Kabla, a obecne trawiaste boisko treningowe Cracovii (otrzymane wskutek wspomnianej niżej wymiany) było areną kilku spotkań sparingowych. Pierwszym z nich był mecz z algierskim zespołem CA Batna (1:1) grany 17 sierpnia 2005.
Boisko ze sztuczną trawą przy ul.Wielickiej
Pełnowymiarowe boisko ze sztuczną nawierzchnią zostało oficjalnie oddane do użytku 5 grudnia 2006 o godz. 17. Pierwszym meczem I drużyny na nim rozegranym był sparing z Przebojem Wolbrom 20 stycznia 2007 (2:2). Było ono także miejscem rozgrywek wielu następnych zimowych sparingów.
Zastępcze boiska
Inne stadiony, na których grała Cracovia jako gospodarz.
Stadion Makkabi
Makkabi Kraków miało swój stadion przy ul.Koletek - to obecny stadion Nadwiślanu Kraków. Cracovia zagrała na nim 9 kwietnia 1922 w meczu klasy A ze Sturmem Bielsko (3:0). Nie mogła grać u siebie powodu trwającej wówczas "naprawy boiska".
Stadion Jutrzenki
Stadion Jutrzenka Kraków mieścił się na dawnym terenie toru wyścigów konnych między al.3 maja a ul.Reymonta - dokładnie w miejscu gdzie dziś mieści się stadion Wisły. Cracovia grała na nim jako gospodarz na wiosnę 1923 w meczach klasy A z bielskimi Sturmem i BBSV odnosząc dwa bardzo wysokie zwycięstwa - odpowiednio 12:0 i 7:0.
Stary stadion Wisły
![[1]](/Plik:Czas_1908-06-01.jpg){kind=link}
Stary stadion Wisły znajdował się przy al.3 maja. Sąsiadował ze stadionem Jutrzenki i z wybudowanym później stadionem lekkoatletycznym Cracovii. Na starym stadionie Wisły jako gospodarz po raz pierwszy grała Cracovia w roku 1932 podczas meczu z Pogonią Lwów (2:1). Stadion Cracovii był wówczas zniszczony przez huragan. Ponownie gościła tu Cracovia na przełomie lat 1945-46, gdy jej macierzysty stadion, zniszczony podczas hitlerowskiej okupacji, był w remoncie. Stary stadion Wisły został rozebrany w latach 50-tych podczas budowy kompleksu sportowego ówczesnej Gwardii - czyli obecnych obiektów Wisły na obszarze miedzy ul.Reymonta, a al.3 maja.
Stadion lekkoatletyczny Cracovii
Znany też pod nazwą Stadion Miejski. Mieścił się przy al.3 maja. Oprócz lekkoatletów Cracovii, korzystali z niego także piłkarze Legii Kraków. W trakcie remontu stadionu przy ul.Kałuży w 1945 i 1946 futboliści Cracovii kilkakrotnie grali mecze na Stadionie Miejskim. W 2002 wieku miasto wymogło na Cracovii wymianę gruntów z Wisłą, a ścisłej z jej sponsorem Tele-Fonicą. W zamian za znajdujący się na 4-hektarowej działce w centrum miasta teren stadionu lekkoatletycznego Pasy otrzymały zniszczone stadion i budynek klubowy po zlikwidowanym KS Kabel (czyli obecne centrum treningowe przy ul. Wielickiej) i dwumilionową dopłatę w gotówce. Umowa ta była jednak koniecznością dla zadłużonej wówczas Cracovii. Rok wcześniej "nieznani sprawcy" podpalili zrujnowany stadion lekkoatletyczny co wykluczyło jego ewentualną naprawę i przyspieszyło wymianę. Zarys płyty stadionu jest doskonale widoczny do dziś, bo nie wykonano tam żadnych inwestycji.
Stadion Wisły
Na stadionie Wisły przy ul.Reymonta po raz pierwszy w roli gospodarza Cracovia zagrała w 1958 w meczu z Ruchem Chorzów. Przyczyną tego był remont toru kolarskiego, jaki znajdował się wówczas wokół płyty boiska przy ul.Kałuży. Stadion Wisły nie okazał się być gościnny i Pasy przegrały aż 0:5. Paradoksalnie mecz ten jest do dziś największą porażką Cracovii w ekstraklasie ... u siebie. Na dłużej zagościła Cracovia przy ul.Reymonta po 16 grudnia 1963 czyli po podpaleniu przez "nieznanych sprawców" jej stadionu. Rozegrała tu jeden ostatni mecz w sezonie 1963/64, sześć w sezonie 1964/65, i po rocznej przerwie znów trzy w sezonie 1966/67. Te ostatnie Cracovia grała już będąc z powrotem w I lidze.
Stadion Wawelu
Na stadion Wawelu przy ul.Bronowickiej Cracovia trafiła po podpaleniu jej stadionu - był to pierwszy klub, który przygarnął biało-czerwonych. Pasy zagrały tu sześc meczów w sezonie 1963/64, dziewięć w sezonie 1964/65 oraz wszystkie (15 ligowych i jeden pucharowy) w sezonie 1965/66. W tym ostatnim Cracovia, grając na obcym boisku, wywalczyła awans do I ligi.
Stadion Beskidu w Andrychowie
Na stadionie Beskidu w Andrychowie Cracovia wystąpiła jako gospodarz w sierpniu 1988 w wygranym 3:0 meczu z Ładą Biłgoraj. Była to konsekwencja kary nałożonej przez PZPN za wybryki na meczu z Tarnovią.
Stadion Victorii w Jaworznie
Ponownie kara PZPN (za ekscesy podczas meczu z Karpatami Krosno) spowodowała konieczność grania poza Krakowem. Pasy przyjęła Victoria Jaworzno. Na jej stadionie w październiku 1989 Cracovia zremisowała 1:1 z Granatem Skarżysko-Kamienna.
Zobacz też
Historia: Najstarsi w Krakowie • Najstarsi w Polsce • Pierwsze lata Cracovii • Historia nazwy Cracovia • Historia stadionu • Dawne boiska • Dawne lodowiska • Kroniki • Krakowska szkoła gry • Jak dyskryminowano Cracovię • Żydzi
Krajowy Związek Turystyczny • Austriacki Związek Piłki Nożnej • Związek Polski Piłki Nożnej
Skany starych gazet: 1906 • 1907 • i dalej..
Tradycja: Wartości Cracovii • Pasy • Stroje • Herb • Flaga • Hymn • Stare hymny • Trening Noworoczny • Lajkonik • Rada Seniorów • Święta Wojna • Wielcy ludzie Cracovii • Słynni kibice