Stefan Fryc: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
[[Grafika:Stefan Moryc Fryc.jpg|thumb|left|250px|Karykatura z 1921 roku przedstawiająca boiskowe dokonania Stefana "Moryca" Fryca.]] | [[Grafika:Stefan Moryc Fryc.jpg|thumb|left|250px|Karykatura z 1921 roku przedstawiająca boiskowe dokonania Stefana "Moryca" Fryca.]] | ||
'''Stefan Fryc''' - piłkarz, urodził się 19 sierpnia 1894. Reprezentacyjny obrońca Cracovii, olimpijczyk, mistrz Polski. Rozstrzelany przez Niemców 1943 roku w Warszawie. | '''Stefan Fryc''' - piłkarz, urodził się 19 sierpnia 1894. Reprezentacyjny obrońca Cracovii, olimpijczyk, mistrz Polski. Rozstrzelany przez Niemców 1943 roku w Warszawie <ref>W literaturze funkcjonuje również wersja o śmierci w Powstaniu Warszawskim</ref>. | ||
Syn Izydora i Jadwigi z Kozłowskich uczęszczał do krakowskiego Gimnazjum św. Anny (1907-1914), ale naukę przerwała wojna i egzamin dojrzałości złożył w trybie eksternistycznym (1918). Wcielony do armii austriackiej (wrzesień 1914) walczył na froncie serbskim i włoskim (podoficer). 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i w składzie 6 pal (już jako oficer) walczył na froncie ukraińskim i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Był słuchaczem Akademii Handlowej w Krakowie (1919-1920) pracując jednocześnie (po zakończonej wojnie) jako urzędnik w Banku Kupiectwa Polskiego. Przeniósł się następnie do Powszechnego Banku Kredytowego, gdzie pracował aż do wybuchu II wojny światowej. | Syn Izydora i Jadwigi z Kozłowskich uczęszczał do krakowskiego Gimnazjum św. Anny (1907-1914), ale naukę przerwała wojna i egzamin dojrzałości złożył w trybie eksternistycznym (1918). Wcielony do armii austriackiej (wrzesień 1914) walczył na froncie serbskim i włoskim (podoficer). 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i w składzie 6 pal (już jako oficer) walczył na froncie ukraińskim i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Był słuchaczem Akademii Handlowej w Krakowie (1919-1920) pracując jednocześnie (po zakończonej wojnie) jako urzędnik w Banku Kupiectwa Polskiego. Przeniósł się następnie do Powszechnego Banku Kredytowego, gdzie pracował aż do wybuchu II wojny światowej. | ||
Wersja z 09:01, 12 lip 2022
| Stefan Fryc | |||
|
| |||
| Informacje ogólne | |||
|---|---|---|---|
| Imię i nazwisko | Stefan Fryc | ||
| Urodzony | 19 sierpnia 1894, Nowa Wieś Szlachecka (Liszki), Polska | ||
| Zmarły | 9 listopada 1943, Warszawa | ||
| Pseudonim | Moryc | ||
| Pozycja | obrońca | ||
| Wzrost | 178 cm | ||
| Waga | 76 kg | ||
| Wychowanek | Cracovia | ||
| Kariera w pierwszej drużynie Cracovii | |||
| Sezon | Rozgrywki - występy (gole) | ||
| 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 |
- tow - 2 (0) * tow - 5 (0) ** MG - 3 (0), tow - 22 (0) *** MG - 3 (0), tow - 15 (1) b.d. - - tow - 7 (0) b.d. KA - 6 (0) MP - 8 (0), KA - 6 (0) MP - 6 (0****), KA - 10 (0) KA - 10 (0) KA - 10 (0) - KA - b.d. * W 1911 brak składów i strzelców 1 meczu (4:1) | ||
 ↑ 1906-1919 oficjalne i towarzyskie, od 1920 tylko oficjalne mecze
| |||
| Debiut | 1911-10-08 Pogoń Lwów - Cracovia 0:1 | ||
| Ostatni mecz | 1926-11-28 Cracovia - Wawel Kraków 4:0 | ||
| Kluby | |||
| Lata | Klub | Występy (gole) | |
| 1910-1926 1927 |
Cracovia Legia Kraków |
14 (0) | |
| ↑ liczba występów i goli w ekstraklasie i mistrzostwach kraju
| |||
| Reprezentacja narodowa | |||
| 1922-1924 |  Polska
|
8 (0) | |
|
j - jesień, w - wiosna | |||
 Mistrz Galicji 1913
|
| Mistrz Polski 1921
|
 Brązowy medalista MP 1922
|
Stefan Fryc - piłkarz, urodził się 19 sierpnia 1894. Reprezentacyjny obrońca Cracovii, olimpijczyk, mistrz Polski. Rozstrzelany przez Niemców 1943 roku w Warszawie [1].
Syn Izydora i Jadwigi z Kozłowskich uczęszczał do krakowskiego Gimnazjum św. Anny (1907-1914), ale naukę przerwała wojna i egzamin dojrzałości złożył w trybie eksternistycznym (1918). Wcielony do armii austriackiej (wrzesień 1914) walczył na froncie serbskim i włoskim (podoficer). 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i w składzie 6 pal (już jako oficer) walczył na froncie ukraińskim i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Był słuchaczem Akademii Handlowej w Krakowie (1919-1920) pracując jednocześnie (po zakończonej wojnie) jako urzędnik w Banku Kupiectwa Polskiego. Przeniósł się następnie do Powszechnego Banku Kredytowego, gdzie pracował aż do wybuchu II wojny światowej. Piłką nożną zainteresował się w okresie gimnazjalnym (1910), kiedy to został członkiem Cracovii. Od października 1911 (wszedł do pierwszego zespołu) do listopada 1926 (zakończył karierę sportową) rozegrał w jej barwach 313 spotkań. Z drużyną tą zdobył tytuł mistrza Polski (1921) i rozegrał (1922-1924) 8 meczów w reprezentacji narodowej (podczas meczu z Rumunią 3 września 1922 w Czerniowcach był jej kapitanem). Wystąpił także na IO. Zarówno w Cracovii jak i reprezentacji grał na pozycji lewego obrońcy. Wraz ze swym kolegą klubowym Ludwikiem Gintelem tworzył na początku lat dwudziestych najlepszy duet obrońców w kraju. Panowała dość powszechna opinia, że był typem "kosyniera" dybiącego na kości przeciwników. W kampanii wrześniowej walczył w stopniu por. rez. art., choć żadne szczegóły nie są znane. W czasie okupacji przeniósł się do Warszawy, gdzie był żołnierzem AK. Aresztowany przez gestapo został przez sąd doraźny Policji Bezpieczeństwa skazany na śmierć (lista z 9 listopada 1943 zawiera 50 nazwisk). Nie wiadomo w którym miejscu został rozstrzelany.
Informacja o Stefanie Frycu podczas I wojny światowej
Illustriertes Österreichisches Sportblatt
O Gintlu w terazpasy.pl
terazpasy.pl
Urodzony w 1894 roku Fryc przez całą nieomal karierę związany był z "Biało-Czerwonymi". Do Cracovii przystąpił w roku 1910, mając nieco ponad 16 lat, a już rok później został włączony do pierwszego zespołu. Stało się to dość niespodziewanie i trochę przypadkowo: w październikowym meczu z Pogonią Lwów wobec niedyspozycji Oberta potrzebny był gracz, który wypełni lukę w formacji defensywnej. Nieopierzony młokos Fryc, który zyskał sobie przydomek "Moryc", został w debiucie rzucony na głęboką wodę i pokazał, że potrafi pływać: Pasy wygrały 1:0. W kolejnym meczu z Bielitz-Bielauer Spport Verein, jaki został rozegrany tydzień później Fryc otrzymał drugą szansę. Cracovia przegrała wówczas 2:1, a na ostatni mecz roku 1911 do składu Cracovii ponownie powrócił Obert.
Bardzo obiecujący talent
W czerwcu 1912 roku Fryc – począwszy od meczu wygranego 3:1 z praskim Deutsche Sportbrüder ponownie zaczął się pojawiać w składzie pierwszego zespołu. Bezpośrednio po tym meczu zebrał też swe pierwsze indywidualne wyróżnienia – nie jest już traktowany jako "uzupełnienie z juniorów", lecz realna nadzieja na przyszłość. Relacjonujący spotkanie dziennikarz gazety "Nowiny" zwracał uwagę, że bardzo obiecującym talentem zdaje się być obrońca sobotni p. Fr. mający w sobie coś z zacięcia wielkich backów. Dodajmy, że był to dopiero trzeci z odnotowanych oficjalnie meczów Fryca w pierwszym składzie Cracovii, więc opinię taką wypada nazwać odważną. Ale jakże celną, by nie rzec: wręcz profetyczną.
W Mistrzostwach Galicji z 1913 roku Fryc występował już w trzech z czterech spotkań – choć akurat w wygranym 2:1 meczu z Wisłą duet backów tworzyli Wiktor Traub i Obert. Pod względem łącznych występów w roku 1913 Fryc mógł się poszczycić 6. wynikiem w drużynie: wystąpił w 22 meczach. Także w roku 1914 funkcjonował jako podstawowy gracz Pasów i w kwietniowym meczu z Czarnymi zdobył nawet swą pierwszą bramkę, jednak przygodę "Moryca" z futbolem – podobnie jak w przypadku wielu innych graczy – brutalnie przerywa wojna.
Front po raz pierwszy
We wrześniu 1914 roku Fryc został powołany do wojska. W listopadowym numerze gazety "Illustriertes Österreichisches Sportblatt" znaleźć można taką oto notatkę: Stefan Fryc z KS Cracovia został powołany do kadry poborowej XI pułku artylerii górskiej do Nagy Ida w Kaschau [Veľká Ida w Koszycach; obecnie Słowacja – przy P.M.] i usilnie oczekuje informacji od swoich kolegów sportowych . Fryc w czasie I Wojny Świtowej walczył na froncie serbskim oraz włoskim, a służąc w austro-węgierskiej armii pełnił funkcję obserwatora i podoficera wywiadowczego.
Latem 1918 roku Fryc ponownie pojawił się w Krakowie i wystąpił w kilku letnich i jesiennych spotkaniach towarzyskich Pasów. Nie ma tu serii – są to występy okazjonalne. Wojna jeszcze się dla Fryca nie skończyła, choć zmieniła swe oblicze. W październiku 1918 roku Fryc opuścił austriacką armie i 1 listopada wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. W pierwszych tygodniach roku 1919 został skierowany na front ukraiński. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w stopniu podporucznika, służąc w 6. Pułku Artylerii Polowej. Fryc nie chciał jednak po odzyskaniu niepodległości kontynuować przygody z armią zawodowo, jak niektórzy z jego kolegów z zespołu. Został urzędnikiem bankowym – w latach 1920 - 1922 pracował w Banku Kupiectwa Polskiego, a przez następne 17 lat w Powszechnym Banku Kredytowym SA.
Żelazna obrona Cracovii
Z punktu widzenia kibiców Cracovii najważniejszą decyzją Fryca była jednak ta o powrocie do futbolu. Już w 1920 roku udało się "Morycowi" zakotwiczyć w Krakowie i z miejsca powrócił on do składu Pasów. Zagrał we wszystkich meczach mistrzowskich krakowskiej klasy A, w których Cracovia nie poniosła zresztą żadnej porażki, tracąc jedną tylko bramkę. Finały Mistrzostw Polski roku 1920, jak wiadomo, nie doszły do skutku. W 1921 roku Mistrzostwa udały się jednak od A do Zet, a Fryc miał niepodważalny udział w wywalczeniu przez Cracovię tytułu.
Jako jeden z czterech graczy "Biało-Czerwonych" wystąpił on we wszystkich meczach mistrzowskich – zarówno na szczeblu okręgu, czyli krakowskiej klasy A (6 spotkań), jak i w finałach (8 meczów). Pozostała trójka w tym zaszczytnym gronie to: Józef Kałuża, kapitan drużyny Tadeusz Synowiec, oraz niezawodny partner Fryca z obrony, Ludwik Gintel.
To właśnie Fryc i Gintel tworzyli przez wiele lat żelazną obronę Cracovii, jak lubiła określać ich prasa. W kwietniu 1921 roku "Moryc", jako 7. gracz w historii klubu, rozegrał 100. mecz w barwach Cracovii i z tej oto okazji prezes Cetnarowski wręczył Frycowi przed meczem krakowskiej klasy A z Makkabi (wygranym 6:2) pamiątkowy sygnet z grawerem: "K.S. Cracovia dnia 17 IV 1921". Ostatni mecz w Cracovii rozegrał on zaś w październiku roku 1926, a było to wygrane 4:0 towarzyskie spotkanie z Wawelem Kraków.
Prasa zresztą z pewnym zdumieniem odnotowała pojawianie się starego Fryca jak o nim napisał "Nowy Dziennik", lecz było to zaskoczenie pozytywne. "Ilustrowany Kurier Codzienny pisał": w obronie bardzo mile zadziwił Fryc, który wczorajszą grą wykazał, jak zawczesnem było wysłanie go na „emeryturę”. Jego niektóre wykopy i w porę wpadania przypominały widzom jego lepsze, a nie tak dawne czasy. Bramkarz Wiśniewski nie miał pola do popisu .
Mimo tak pozytywnych recenzji Fryc uznał, że pora piłkarską przygodę jednak powoli kończyć. Rozstał się z Cracovią i choć w roku 1927 występował jeszcze w barwach krakowskiej Legii, to wkrótce – w wieku 33 lat – ostatecznie "zawiesił buty na kołku".
W swej bogatej karierze rozegrał – jak policzono – 313 meczów w barwach Pasów. W latach 1922 - 1924 ośmiokrotnie zagrał również w reprezentacji Polski (raz nawet jako kapitan), w tym notując także występ na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu.
Dybiący na kości przeciwników, łowiący na spalone
Charakterystyka gry Fryca była niejednoznaczna, choć na pewno grał on – jak na ówczesne standardy – bardzo twardo. Nierzadko określano go jako "kosyniera" dybiącego na kości przeciwników. Niewątpliwie można przypuszczać, że w duecie backów Cracovii faktycznie to Fryc był tym "mniej patyczkującym się" z przeciwnikami. Prawdopodobnie Gintel miał również lepszą technikę od kolegi i większe umiejętności wyprowadzenia piłki. Henryk Vogler w swej książce "Wyznanie Mojżeszowe. Wspomnienia z utraconego czasu" pisze jednak, że Fryc był to też gracz specjalizujący się w zastawianiu pułapek off-side'owych , przy czym Vogler słusznie zwraca uwagę na fakt, że ówcześnie – konkretnie rzecz biorąc: do roku 1925 – by uniknąć pozycji spalonej zawodnik drużyny atakującej musiał mieć przed sobą trzech, a nie jak obecnie dwóch, zawodników drużyny broniącej. Tak czy inaczej: defensywny duet Cracovii Gintel - Fryc uzupełniał się doskonale i w pierwszej połowie lat dwudziestych uchodził za bezsprzecznie najlepszy w kraju.
Front po raz drugi
Po zakończeniu kariery piłkarskiej i blisko dwóch dekadach przepracowanych jako urzędnik bankowy o 45-letniego "Moryca" w obliczu wojny ponownie upomniało się wojsko: w kampanii wrześniowej Fryc walczył w stopniu porucznika rezerwy artylerii, który nadano mu jeszcze w roku 1924. Jego losy podczas II Wojny Świtowej nie są dokładnie znane i – być może – czekają wciąż na odkrycie.
Wiadomo tylko, że po przegranej wojnie obronnej były back Cracovii został internowany na Węgrzech, skąd jednak powrócił do Polski w roku 1943. Ta decyzja była niestety brzemienna w skutkach, bowiem już w listopadzie został Fryc aresztowany przez Niemców i trafił na gestapo. Najprawdopodobniej wkrótce potem został rozstrzelany, choć być może warto odnotować, że u niektórych wcześniejszych badaczy (Janusz Kukulski, Andrzej Gowarzewski) pojawiała się również wersja o śmierci Fryca w trakcie Powstania Warszawskiego. Wydaje się jednak, że były gracz Pasów zginął już w roku 1943, ponieważ istnieje lista 50 nazwisk z dnia 9 listopada 1943 – wykaz osób skazanych na śmierć przez niemiecki sąd doraźny – na której Stefan Fryc figuruje.
Tym samym Stefan Fryc jest kolejnym z grona Mistrzów Polski z 1921 roku, który zginął tragicznie i dość młodo, bo jeszcze przed pięćdziesiątką. Niestety, na "Morycu" owa smutna lista bynajmniej się nie kończy, a wkrótce przypomnimy sylwetkę innego znakomitego gracza Pasów, który nie doczekał nawet zakończenia rozgrywek roku 1922.
Paweł Mazur "depesz"Źródło: terazpasy.pl 23 września 2021 [2]
Galeria
1913-05-11+12 Cracovia - Hertha Wiedeń
1913-05-17 Cracovia - Eintracht Lipsk
1914-04-05 Cracovia - BBSV Bielsko
1914-04-12+13 Cracovia - Törekvés Budapeszt 2
1914-04-26 Cracovia - Czarni Lwów
1920-10-30+11-01 Cracovia na jubileuszu Admiry Wiedeń
1921-03-13 Cracovia - Wawel Kraków
1921-04-04 Cracovia na turnieju wiosennym
1921-06-19 Cracovia - Kispesti Budapeszt
1921-10-01 Ferencváros Budapeszt - Cracovia 1
1921-10-02 MTK Budapeszt - Cracovia 1
1921-10-02 MTK Budapeszt - Cracovia 2
1922-02-26 Cracovia - Pogoń Katowice
1922-03-04 Union Žižkov - Cracovia 1
1922-03-04 Union Žižkov - Cracovia 2
1922-03-25+26 Cracovia - Moravská Slavia Brno 2
1922-03-25+26 Cracovia - Moravská Slavia Brno 3
1922-04-02 Wisła Kraków - Cracovia 5
1922-04-16 Cracovia - Törekvés Budapeszt 5
1922-07-09 Moravská Slavia Brno - Cracovia
1922-08-05 Cracovia - Vasas Budapeszt 3
1922-08-12+13 WKS Lublin - Cracovia
1922-09-10 Cracovia - Pogoń Lwów 2
1922-10-22 Polonia Warszawa - Cracovia 3
1922-12-31 Servette Genewa - Cracovia 1
1923-01-01 Red Star Paryż - Cracovia 06
1923-01-01 Red Star Paryż - Cracovia 09
1923-04-01+02 Aarhus GF - Cracovia
1923-09-15 FC Barcelona - Cracovia 1
1923-09-15+16 FC Barcelona - Cracovia 04
1923-09-15+16 FC Barcelona - Cracovia 05
1923-09-30+10-01 Celta Vigo - Cracovia
1924-08-03 Warta Poznań - Cracovia 3
1924-08-15+17 Cracovia - Sparta Praga 1
1925-03-15 Cracovia - TKS Toruń 1
1925-05-10 Cracovia - Union Žižkov 4
1925-06-21 Cracovia - Pogoń Lwów 4
1925-09-20 Cracovia - AKS Królewska Huta 2
1926-05-23 Cracovia - Vasas Budapeszt
23.10.1921 Cracovia - Warta Poznań
Cracovia 1919
Cracovia 1920 Austria
Cracovia 1921
Cracovia 1921
Cracovia 1922 1923 Paryż
Cracovia 1925
Cracovia Vasas 1926
Cracovia w 1912 foto 3
Cracovia w 1913 foto 3
Cracovia w 1914 foto 1
Śmierć
Wg niektórych autorów opracowań dziejów Cracovii (np J.Kukulskiego i A. Gowarzewskiego) inny były okoliczności śmierci - Stefan Fryc miał jakoby zginąć w Powstaniu Warszawskim w sierpniu 1944. Rok 1943 podają M.Pampuch i B. Tuszyński.
- ↑ W literaturze funkcjonuje również wersja o śmierci w Powstaniu Warszawskim