Stroje Cracovii

Koszulka domowa 1906 - wszystkie koszulki ››

Stroje domowe Cracovii to powszechnie rozpoznawalne biało-czerwone pasiaste koszulki. W klasycznej wersji mają trzy pasy czerwone i cztery białe. Kolor spodenek jest kwestią sporną. Historycznie od 1906 były to spodenki czarne w roku 1912, jak chce tradycja na wniosek artystów-malarzy, zmienione na białe. Do czarnych powrócono w latach 90-tych XX wieku. Obecnie w różnych sezonach używa się ich zamiennie, a spory między kibicami na temat właściwych trwają.

Stroje wyjazdowe Cracovii to historyczne stroje niebieskie (i raczej ciemnoniebieskie), w ostatnich latach zastąpiono je jednak strojami czarnymi.

Historia

Biało-czerwone pasiaste stroje pojawiają się w Krakowie w roku 1906. Na jesieni tego roku opiekun krakowskich footballistów Tadeusz Konczyński nabył stroje dla dwóch najstarszych krakowskich drużyn piłkarskich - I. Klubu Studenckiego i Cracovii. I. Klub wybrał stroje w polskich barwach narodowych i otrzymał koszulki w biało-czerwone pasy (5 czerwonych pasów, na środku pas czerwony) i czarne spodenki. Dobór takich barw strojów w pozbawionym własnego państwa narodzie był jasną deklaracją patriotyczną. Po raz pierwszy drużyna wystąpiła w biało-czerwonych pasiakach na meczu z Czarnymi Lwów we Lwowie 30 września 1906 (wygranym 1:0). I. Klub Studencki od tej pory nazywano Biało-Czerwonymi.

Druga drużyna ukostiumowana w 1906 przez Konczyńskiego Cracovia zdecydowała się na kolory związane ze swoją nazwą i wybrała stroje w barwach Krakowa - biało-niebieskie. Niebieskie były koszulki, białe narzucana na nie ... szarfy (z których wkrótce jako niepraktycznych zrezygnowano), a spodenki również czarne.

W 1907 Biało-Czerwoni i Cracovia łączą się. Zjednoczony klub decyduje się na nazwę Cracovia i podkreśla swa polskość ponownym wyborem biało-czerwonych pasiastych strojów. Strojów rezerwowych wówczas nie było, ale niebieskie barwy zachowano dla II drużyny.

Prasa

"Ich (s)Troje" -

Teraz Pasy

Ich (s)Troje

Było sobie "ich troje" (bez skojarzeń z badziewnym zespołem diskopolo z Łodzi:) - czyli getry, spodenki i koszulki. Trójca ta postanowiła stworzyć strój piłkarski. Na forum internetowym Vasago zapoczątkował dyskusję, która zmusiła mnie do poszperania w starych zdjęciach.

Vasago zadał bowiem niewinne z pozoru pytanie: "Nas kibiców Cracovii zawsze irytuje, kiedy nasi piłkarze wyjdą w na mecz w innych koszulkach niż pasiaste z różnych to względów - przykład z tego sezonu to wyjazdowe mecze w Łodzi i Szczakowej, choć akurat w tym przypadku sprawa jest jasna. Inaczej było w dwóch meczach na Kałuży, gdzie pewne niedociągnięcia [...] spowodowały, że trzeba było grać na czarno lub na niebiesko. DLA NIKOGO JEDNAK NIE MA ZNACZENIA, W JAKICH SPODENKACH I GETRACH WYJDĄ NASI PIŁKARZE", co zapoczątkowało dyskusję na temat, jakie stroje są tradycyjne i skąd to wynika. Pierwsze zachowane zdjęcia piłkarzy Cracovii z 1906 pokazują, że ubiory, które sprezentował "drużynie Szeligowskiego" dr Tadeusz Kończyński, a które przyjęło się zwać tradycyjnymi składają się z:

• najpiękniejszych na świecie koszulek w białoczerwone pasy (pasów jest siedem)
• czarnych spodenek
• czarnych getrów z jednym białym poprzecznym paskiem.

Białoczerwone koszulki podkreślały patriotyzm młodych sportowców, co w okresie zaborów było szczególnie ważne. Czarne spodenki i czarne getry z jednym paskiem podkreślały pierwszeństwo (starszeństwo) danego klubu w mieście. Tę "nową świecką tradycję" zaczerpnięto ze wzorów lwowskich, gdzie w czarnych spodenkach i takich getrach grali Czarni Lwów, którzy byli starsi od tamtejszej Pogoni (w tym Szczecinie nawet nie potrafią wymyślić oryginalnej nazwy;). I w takich strojach powinna grać Cracovia. Statut Klubu precyzuje jednak barwy jedynie odnośnie koszulek, o getrach i spodenkach nie wspominając. Stąd - w dziedzinie tej panuje pełna dowolność. Piłkarze Cracovii grali bowiem w różnych getrach i spodenkach. Getry były:

• czarne z białym paskiem
• czarne z dwoma białymi paskami
• czarne z dwoma białymi paskami
• czarne bez paska
• białe bez paska
• białe z czarnym pasem
• białe z czerwonym pasem
• w poprzeczne paski białoczerwone
• białe z czarnym paskiem
• a nawet dziurawe (o czym wspominał Łukasz Kubik)

Podobna dowolność panowała w zakresie spodenek. Piłkarzy Pasów można było obserwować w spodenkach

• czarnych
• białych
• białych z czarnymi paskami u dołu
• jasnoniebieskich
• granatowych

Największy mir dla tradycji zachowano w dziedzinie koszulek. Poza okresem okupacji i stalinowskiego odebrania tożsamości - zawodnicy grali w koszulkach w białoczerwone pasy. W innych niż pasiaki koszulkach (przeważnie jednolitych niebieskich lub czarnych Cracovia grała także wtedy, gdy sędzia uznał, że "pasy" zbyt mało kontrastują ze strojami rywala. Niemniej i tu czasami nie zabrakło nieodpowiedzialnych eksperymentów. Każdy z nich jednak przynosił Cracovii wybitnego pecha.

Pierwszy raz nie zidentyfikowany geniusz pochachmęcił w roku 1938. Do nowego sezonu Cracovia przystąpiła wprawdzie w koszulkach w paski, ale jakich. Zamiast klasycznych siedmiu pasów czerwonych z przodu ktoś ubzdurał sobie, ze tych pasów na koszulce ma być 11!. Wyglądało to obrzydliwie. Na dodatek piłkarze w tych strojach grali po prostu źle. W 1938 aktualny mistrz Polski w 10 zespołowej ekstraklasie zajął zaledwie 7 miejsce z przewagą 6 pkt. nad spadkowiczem i olbrzymią stratą do nowego mistrza - Ruchu. W sezonie 1939 nie było lepiej. W przerwanych wybuchem wojny rozgrywkach Cracovia znów pałętała się w dolnej połówce tabeli.

Ciekawostką jest to, że drużynie rezerwowej pozostawiono "tradycyjne" pasiaki. Pechowe koszulki czekał pechowy los. Zostały one skradzione przez Niemców i zniszczone. Dziś "tradycję" masowej kradzieży koszulek celem ich zniszczenia przejmują bandziory mieniące się kibicami innego klubu.

Drugi eksperyment z koszulkami także nie przyniósł Cracovii szczęścia. W roku 1956 zamówiono "jubileuszowe" koszulki. Były to szaro-(sic!)-czerwone pasy i tarcza z cyfrą "50". Spodenki były białe. W tym badziewiu piłkarze zajęli dopiero 6 miejsce w lidze. W następnym sezonie wrócono do tradycyjnych pasów (i czarnych spodenek). I proszę. Od razu awans z I miejsca do ekstraklasy.

Trzeci - kto wie czy nie bardziej kretyński - eksperyment przeprowadzono w połowie lat 90-tych. Cracovia grała bowiem wtedy przemiennie w pasach i w koszulkach barwy ciemnoniebieskiej z idiotycznym czarnobiałym wzorkiem. Także i te koszulki szczęścia nie przyniosły (w nich m.in. przegrano 0:2 derby w 1996) i pomysł ten zarzucono.

Podobnie jak czwarty - w roku 1998, kiedy to z kolei zmniejszono liczbę pasów do pięciu. Efekt - znamy.

Na koniec napiszę coś o okresach w których Cracovia musiała pozbyć się pasiaków. Pierwszy okres to okres okupacji (1939-1945). Jak już wspomniałem stroje pierwszej drużyny zostały skradzione przez hitlerowców. Cześć pasiastych strojów rezerwy ukrył szatny Jan Wiecheć, jednak ukrywał się on poza Krakowem i nikt nie wiedział gdzie.

W związku z tym Pasy grały na początku w strojach... gimnastycznych, a później w wypożyczonych od zaprzyjaźnionych wówczas Olszy i Łagiewianki koszulkach czarnych lub granatowych. Ponieważ w pierwszym meczu po wyzwoleniu (derby, 28 stycznia 1945) nadal nie dysponowano "pasiakami" - Cracovia zagrała "na niebiesko". I znów odstępstwo od tradycji przyniosło pecha (niebieskie "Pasy" przegrały 0:2) jednak już w marcu tego roku można było podziwiać naszych piłkarzy w najpiękniejszych strojach świata.

I można ich było tak oglądać do lutego 1950. Na mocy zarządzenia GKKFiT z 16 marca 1949 odbierającego klubom ich tradycję, barwy i tożsamość - drużyny zmuszono do przyjęcia nazw zrzeszeń, do których przystąpiły, oraz na przybranie barw tych zrzeszeń. Trzeba przyznać, że Cracovia opierała się najdłużej.

Inne kluby bez oporu od razu zmieniły nazwę (np. na Gwardia Kraków) już na początku 1949, w sprawozdaniach z tamtych lat nazwa Ogniwo-CRACOVIA figuruje jeszcze w meczach towarzyskich z początku 1950. Podobnie było ze strojami.

W okresie tym Cracovia miała do dyspozycji dwa komplety "zrzeszeniowych strojów": całe białe, i żółtosraczkowate (plus białe spodenki). Dopiero po śmierci Stalina i odwilży, w październiku 1955 GKKFiT łaskawie zezwolił "zrzeszeniowym kołom sportowym" na "przybranie obok nazwy zrzeszenia także i nieformalnej (sic!!!!) nazwy koła i powrót do wybranych przez siebie (sic!) barw".

Pasy skorzystały z tego natychmiast. Wyciągnięto z ukrycia przechowywane ponownie przez Jana Wiechcia koszulki w Pasy i w meczu z Budowlanymi Opole (Odra nie zareagowała tak szybko jak my) wystąpiła ponownie Cracovia w najpiękniejszych koszulkach świata.

Wspomniana dyskusja zapoczątkowana przez Vasago - pobiegła w kierunku tego co jest strojem tradycyjnym.

Dla mnie - zatwardziałego konserwatysty tradycyjnym strojem są:

• koszulki w białoczerwone pasy (siedem pasów)
• spodenki: czarne
• getry: czarne z jednym poprzecznym białym pasem

Strojami rezerwowymi powinny być zaś, kojarzące się nieodparcie z barwami miasta Krakowa:

• koszulki: jasnoniebieskie
• spodenki: białe
• getry białe z czerwonym paskiem

Marek Pampuch
Źródło: Teraz Pasy 9 czerwca 2004

Linki zewnętrzne

• Historyczne stroje Cracovii - galeria

Zobacz też

• Koszulki
• Pasy
• Drużyny o bliźniaczych barwach
• Kluby o podobnych herbach

Historia i tradycja Cracovii

Historia: Najstarsi w Krakowie • Najstarsi w Polsce • Pierwsze lata Cracovii • Historia nazwy Cracovia • Historia stadionu • Dawne boiska • Dawne lodowiska • Kroniki • Krakowska szkoła gry • Jak dyskryminowano Cracovię • Żydzi

Krajowy Związek Turystyczny • Austriacki Związek Piłki Nożnej • Związek Polski Piłki Nożnej

Skany starych gazet: 1906 • 1907 • i dalej..

Tradycja: Wartości Cracovii • Pasy • Stroje • Herb • Flaga • Hymn • Stare hymny • Trening Noworoczny • Lajkonik • Rada Seniorów • Święta Wojna • Wielcy ludzie Cracovii • Słynni kibice