Historia nazwy Cracovia

Z WikiPasy.pl - Encyklopedia KS Cracovia
(Przekierowano z Biało-Czerwoni)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Nazwa "Cracovia" po raz pierwszy w prasie (dziennik Nowa Reforma nr. 240 z 21 października 1906)
Nazwa "Klub Sportowy Cracovia" po raz pierwszy w prasie (dziennik Nowa Reforma z 20 września 1907)

Grono słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz uczniów gimnazjów podczas "meetingu" w Parku Miejskim dr. Henryka Jordana w Krakowie zakładając 13 czerwca 1906 Akademicki Klub Footballistów nadało mu nazwę na ledwie kilka miesięcy. AKF był czasem określany jako Akademicki Klub Footballowy. W miejscowej prasie pisano "drużyna akademicka", "klub akademicki" lub po prostu "akademicy". Skrót nazwy AKF - znajdował się z czasem także jako przedrostek przed oficjalną nazwą CRACOVIA .Ta ostatnia pojawiła się przed rozpoczęciem turnieju jesiennego w 1906 roku, organizowanego przez dr Tadeusza Konczyńskiego. "Akademicy" doszli wówczas do wniosku, że zespół winien mieć własną nazwę i właśnie łacińska nazwa miasta nadaje się na to najlepiej. Stąd wzięła się Cracovia, a pomysłodawcą był najprawdopodobniej Józef Lustgarten[1]. Odtąd pełna nazwa brzmiała Akademicki Klub Footballowy CRACOVIA. W pierwszych wzmiankach prasowych pisano "akademicka CRACOVIA".

W 1907 dochodzi do połączenia Cracovii z innym krakowskim klubem - "drużyną Szeligowskiego" czyli inaczej "studentami" lub "przodownikami". Początkowo nazywany I Drużyna Studencką, potem I Klubem Studenckim lub I Klubem Footballowym ostatecznie na jesieni 1906 otrzymuje stroje w barwach narodowych - biało-czerwone pasy, a wraz z nimi stałą nazwę - BIAŁO-CZERWONI. W niektórych opracowaniach historycznych używana jest błędnie nazwa MAZUR. Taką nazwę wpisano na dyplomie 30 września 1906 po meczu we Lwowie gdy nie chciano wpisać nazwy Biało-Czerwoni. "Faktem jest jednak, że o tej nazwie mało kto w Krakowie wiedział i nie używano jej nigdy" pisał we wspomnieniach Józef Lustgarten. 21 października 1906 przed meczem w Tarnowie miejscowa prasa zapowiedziała zespół używając nazwy LECH.

Po połączeniu obu klubów zachowano biało-czerwone stroje i nazwę CRACOVIA. Mimo fuzji jeszcze w 1907 sporadycznie spotyka się w prasie nazwę Akademicki Klub Sportowy CRACOVIA choć dominuje już nowe miano Klub Sportowy CRACOVIA.

W 1908 Cracovia, a w ślad za nią inne krakowskie kluby, przyłączyła się do Sekcji Sportowej Krajowego Związku Turystycznego zostając jej pierwsza drużyną. W prasie w lutym i marcu tego roku sporadycznie zamiennie z nazwą Cracovia pisano "Sekcja Sportowa" lub "'drużyna Sekcji Sportowej'", a także "I drużyna Koła Footballistów Sekcji Sportowej" czy "'Sekcja Sportowa Krajowego Związku Turystycznego". Nazwy te figurują do dziś w niektórych zagranicznych opracowaniach[2][3], których autorom nie udało się ustalić, że chodzi o Cracovię.

Jesienią 1908 wydano pierwszą klubową odznakę projektu Williama Caldera, Wacława Wojakowskiego i Józefa Lustgartena. W prawym górnym rogu widnieje skrót "KS", co dowodzi, że w tym czasie używano już w nazwie określenia "Klub Sportowy". Wzór tej pierwszej odznaki przetrwał w niezmienionej formie do dzisiaj, co pięknie świadczy o umiłowaniu tradycji. Nazwa KS Cracovia pojawia się też w dwóch pierwszych edycjach klubowego statutu z jesieni 1909 i 1910, a także w treści protokołu z I walnego zgromadzenia klubu (16 lutego 1910). Nazwa pozostawała niezmienna przez dziesięciolecia.

30 maja 1944 władze konspiracyjnych rozgrywek piłkarskich znane jako Kierownictwo Turnieju Piłkarskiego o Puchar na rok 1944 zmieniają nazwy klubów na dzielnicowe lub fabryczne zespoły piłkarskie. KTP miało nadzieję, że w ten sposób skłoni Niemców do wyrażenia zgody na legalizację rozgrywek piłkarskich - sport "zorganizowany" był Polakom zabroniony. Oficjalnie zmieniona nazwa Cracovii w 1944 to Dzielnicowy Zespół Piłkarski CRACOVIA. Kluby zignorowały ten okólnik i używały tradycyjnych nazw.

Herb zrzeszenia Ogniwo
Herb zrzeszenia Sparta
Herb zrzeszenia Start

Dopiero w czasach reorganizacji polskiego sportu na wzór radziecki i tworzenia osławionych "zrzeszeń sportowych", tradycja ugięła się przed siłą urzędniczych decyzji.

  • Tak właśnie 14 października 1948 zmieniono nazwę na Związkowy Klub Sportowy CRACOVIA[4].
  • 11 lutego 1949 r. klub przydzielono do nowoutworzonego związku sportowego, grupującego pracowników miejskich służb komunalnych, pod nazwą Zrzeszenie Sportowe OGNIWO i zmuszono do przyjęcia oficjalnej nazwy Związkowy Klub Sportowy OGNIWO-CRACOVIA. [5].
  • 17 czerwca 1949 zarząd klubu "większością głosów" zmienił nazwę na Związkowy Klub Sportowy OGNIWO, pozbywając się tradycyjnej nazwy[6].
  • 14 czerwca 1950 Rada Okręgowa Zrzeszenia Sportowego Ogniwo poinformowała, że od tej pory klub nosi nazwę - Związkowe Koło Sportowe OGNIWO MPK (MPK to skrót od Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, ówczesnego "patrona" klubu)[7].
  • 5 stycznia 1952[8][9][10]. znów następuje zmiana - ZKS Ogniwo MPK zostaje przekształcone w Terenowe Koło Sportowe STAL z siedzibą... w Nowej Hucie, przy powstającym kombinacie metalurgicznym im. Lenina. Była to konsekwencja umowy ze Stalą Nowa Huta (czyli dzisiejszym Hutnikiem Kraków). Zaplanowano fuzję obu klubów (Cracovia wnosiła pierwszoligową drużynę, Stal wpływowego bogatego patrona). Wobec sprzeciwu władz decyzja ta pozostała tylko na papierze, a kluby zmuszono do zerwania rozmów.
  • 9 marca 1952[11][12] pojawia się nazwa Terenowe Koło Sportowe OGNIWO przy MPK Kraków.
  • Od 18 grudnia 1954 w związku z powołaniem nowego zrzeszenia Sparta (połączenie zrzeszeń Ogniwo i Spójnia) nowa nazwa to Terenowe Koło Sportowe SPARTA w Krakowie[13].
  • 1 marca 1955 przewodniczący GKKFiT[14][15] wydaje decyzję umożliwiającą używanie historycznych nazw. Klub natychmiast, jako jeden z pierwszych w Polsce, powraca do tradycyjnego miana Klub Sportowy CRACOVIA.
  • 11 grudnia 1955 formalnie, jak podkreślono to w zmodernizowanym statucie, niby nic się nie zmieniło, ale na papierach klubowych i afiszach oficjalnych pojawiła się nazwa Cracovia-PSS od "sponsora" - Powszechnej Spółdzielni Spożywców. Używano też pełniejszej wersji Koło Sportowe CRACOVIA-PSS.
  • 22 listopada 1957, kiedy klub przechodzi do Zrzeszenia Sportowego Start. Pełna, oficjalna nazwa brzmiała od tej pory Spółdzielczy Klub Sportowy CRACOVIA[16][17].
  • W 1973 Cracovia stała się klubem ogólnomiejskim i pozostając w Zrzeszeniu Sportowym Start wróciła do historycznej nazwy Klub Sportowy CRACOVIA.
  • Od 1997 do 13 czerwca 2024 r. powstała spółka miasta z Cracovią, klub nosił nazwę MKS CRACOVIA SSA, czyli Miejski Klub Sportowy CRACOVIA Sportowa Spółka Akcyjna.
  • 13 czerwca 2024 r. została zmieniona nazwa na KS Cracovia SA [2], czyli Klub Sportowy CRACOVIA Spółka Akcyjna.


Działające równolegle stowarzyszenie po krótkiej przygodzie z nazwą Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Klub Sportowy CRACOVIA wróciło do nazwy tradycyjnej Klub Sportowy CRACOVIA. Po kolejnych przekształceniach obecnie obowiązuje wersja Klub Sportowy CRACOVIA 1906.

Przypisy

  1. ↑ ... gdy przy sposobności dyskusji na ten temat nieśmiało wystąpiłem z wnioskiem nadania klubowi nazwy Cracovia dyskusja zakończyła się natychmiast. W ten sam dzień "pieczętowaliśmy się" już pełnym brzmieniem "Akademicki Klub Footballowy Cracovia". napisał Józef Lustgarten w "Narodzinach krakowskiego sportu" opublikowanych jako część tomu "Kopiec wspomnień" w 1964. Podobny co do treści jest wpis Lustragtena w "Historii 30 lat KS Cracovia" wydanej w 1937. Warte odnotowania jest spostrzeżenie, że Lustgarten użył nazwy AKF ponad 40 lat przed tym zanim odnaleziono notatkę prasową z "Nowej Reformy" z 12 czerwca 1906 - jedyną notatkę, w której nazwa ta jest użyta w pełnym brzmieniu.
  2. ↑ W wydanej w 2006 książce Lubomíra Krála Historie německé kopané v Čechách dwa mecze Troppauer FV z Cracovią opisano jako mecze z Sportsektion für Fremdenverkehr in Galizien Krakau (Sekcją Sportową dla Ruchu Turystycznego w Galicji Kraków).
  3. ↑ Na stronach www klubu Slezský Opawa, który uważa się za kontynuatora tradycji Troppauer FV mecz z Cracovią opisano jako mecz z SC Krakov (stan na 14 stycznia 2009) [1].
  4. ↑ dziennik Echo Krakowa 17 października 1948 r.
  5. ↑ dziennik Gazeta Krakowska 24 lutego 1949 r.
  6. ↑ dziennik Echo Krakowa 19 czerwca 1949 r.
  7. ↑ dziennik Echo Krakowa 14 czerwca 1950 r.
  8. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 5 z dn. 5 stycznia 1952 r.
  9. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 6 z dn. 7 stycznia 1952 r.
  10. ↑ dziennik Echo Krakowskie 7 luty 1952 r.
  11. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 32 z dn. 6 lutego 1952 r.
  12. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 62 z dn. 12 marca 1952 r.
  13. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 302 z dn. 20 grudzień 1954 r.
  14. ↑ dziennik Gazeta Krakowska nr. 56 z dn. 7 marca 1955 r.
  15. ↑ dziennik Echo Krakowskie 11 marzec 1954 r.
  16. ↑ dziennik Echo_Krakowa nr. 56 z dn. 1 kwietnia 1957 r.
  17. ↑ dziennik Echo_Krakowa nr. 274 z dn. 23 listopada 1957 r.

Zobacz też

Historia i tradycja Cracovii

Historia: Najstarsi w Krakowie • Najstarsi w Polsce • Pierwsze lata Cracovii • Historia nazwy Cracovia • Historia stadionu • Dawne boiska • Dawne lodowiska • Kroniki • Krakowska szkoła gry • Jak dyskryminowano Cracovię • Żydzi

Krajowy Związek Turystyczny • Austriacki Związek Piłki Nożnej • Związek Polski Piłki Nożnej

Skany starych gazet: 1906 • 1907 • i dalej..

Tradycja: Wartości Cracovii • Pasy • Stroje • Herb • Flaga • Hymn • Stare hymny • Trening Noworoczny • Lajkonik • Rada Seniorów • Święta Wojna • Wielcy ludzie Cracovii • Słynni kibice

Źródło: „https://www.wikipasy.pl/index.php?title=Historia_nazwy_Cracovia&oldid=338348”